17,3 miljoen inwoners (2013)n de
Cijfers uit 2002:
Santiago Metropolis 6.68 million
Greater Concepción: 949,000
Greater Valparaíso: 934,000
Greater La Serena: 413,700
Antofagasta: 348,700
http://worldpopulationreview.com/countries/chile-population/
Chili is een relatief welvarend land in Latijns-Amerika, dankzij de rijke mijnbouw, bosbouw, aquatische hulpbronnen, en koper reserves. Het is ook 's werelds enige producent van salpeter. Chili landbouw, visserij en de dienstensector zijn ook erg ontwikkeld.
Gonzalo ontdekte voor het eerst een voetganger-stoplicht dat je zelf kan bedienen. Santiago staat er vol mee, maar alleen argeloze toeristen drukken nog op een knop. Het heeft geen enkel effect. In Valparaiso stonden we dus ook gewoon vanzelf op groen zou springen. Toen dat niet gebeurde, drukte hij op het knopje en warempel: het licht werd groen! Voor de eerste keer in zijn leven!
al decennialang is het land in handen van circa 10 zeer succesvolle/maar ook corrupte families. Stakingsbereidheid is er vaak wel. Het gaat dan vaak om heel lage salarissen en slechte arbeidsomstandigheden.
De luchtvaart: LAN: https://en.wikipedia.org/wiki/LAN_Airlines
Supermarkten waar onze grootste AH niet aan kan tippen kwa verscheidenheid.
En aan de andere kant is er grote armoe; mensen die 300 dollar per maand verdienen of minder voor het nathouden van de parkjes in Santiago; mannen die je auto van benzine voorzien bij benzinepompen; oude mannen die je helpen bij het uitparkeren, jongeren die kunsten vertonen tijdens het wachten op het stoplicht. Schoenenpoetsers. Straatverkopers.
Zorgelijk volgens sommigen: http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=15749&LangID=E
Veel foute Duitsers vluchtten na WO II naar Chili en bouwden hier een nieuw bestaan op. De zoon van een van hen ook: https://en.wikipedia.org/wiki/Horst_Paulmann met de zeer succesvolle Jumbo supermarktketen.
Volgens Gonzalo zijn er te veel banden tussen overheid en bedrijfsleven(de 10 belangrijke families), zodat er minder snel wat verbetert. Door hem en Hester gewenste verbeteringen, (o.a.):
het moet makkelijker zijn om een bankrekening te openen. Nu is er maar een bank die geen eisen stelt aan salaris ed. Max 3000 euro mag erop staan; dat is niet handig voor startups en buitenlanders met mer geld. Maar het vervelendste is de bureacratie waardoor ze nu al 3 maanden aan het wachten in op een formulier
de overheid zou vernieuwing kunnen stimuleren. Nu is het een lange taaie weg naar de top; stapje voor stapje een niveau hoger. Als je er 30 jar zit heb je wat invloed maar niet meer de kennis en het enthousiasme om hele nieuwe wegen in te gaan. hierdoor is Chili nu vooral een land dat ruwe, weliswaar hoogwaardige grondstoffen exporteert, maar eindproducten worden in het export land geproduceerd. (Hester)
Of men importeert machines (artikel uit 2005: van Nederlandse ambassade met strekking dat Chili ook Nederlandse machines zou kunnen overwegen: http://chili.nlambassade.org/binaries/content/assets/postenweb/c/chili/nederlandse-ambassade-in-santiago-de-chile/import/producten_en_diensten/economie_en_handel/publicaties_en_documenten_afdeling_handel_en_economie/rapporten/rapport-chilean-food-processing-industry-2005
Dennebomen (pine trees) groeien hier om de een of andere reden sneller dan in Noorwegen. Experts uit de papierindustrie uit Norwegen en Zweden maakten hier een business van:
https://en.wikipedia.org/wiki/Celulosa_Arauco_y_Constitución
Na Brazilië heeft Chili de grootste papierindustrie
2 bedrijven betrokken in prijsafspraken rondom toiletpapier:
Chili heeft een heel streng import beleid tav voedingsmiddelen; in je ruimbagage en handbagage moet je het aang: http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=15749&LangID=Eeven als je voedingsmiddelen meeneemt. Gelukkig viel men niet over de pepernij ons auoten en chocoladeletter die ik mee had en had aangegeven, op dringend advies van Hester.
Hierdoor plus ook door de geografisch geïsoleerde ligging hebben ze hier geen last van: gekke koeienziekte, druifluis en niet van fruitvliegjes! Onze fruitvliegjes overleven hier de winter niet.
Vroeger was het de belangrijkste economische bron, nu slechts 4,9% (samen met visserij en bosbouw. 13,6% van de bevolking werkt hierin.
Wijn werd belangrijk doordat Franse families emigreerden en gingen experimenteren in deze ideale omstandigheden zonder luis, ook enten is niet nodig. https://en.wikipedia.org/wiki/Chilean_wine
Tegenwoordig ten zuiden van de central vallei steeds meer aquaculture (o.a. kweekvis: zalm), Recent: door devaluatie: werd de zalm goedkoper voor de VS en tegelijk van betere kwaliteit. http://gain.fas.usda.gov/Recent%20GAIN%20Publications/High%20Costs%20and%20Low%20Prices%20Impact%20Chilean%20Salmon%20Companies_Santiago_Chile_12-7-2015.pdf
Vanouds: schapen, ama, alpaca, guanaco, rendieren (sinds kort geintroduceerd)
Bonen, aardappel, quinoia
Export: vooral zalm, wijn, bessen en fruit. Op de 3e plaats: Na Frankrijk en Italie. In de VSop 4e plaats; daar heeft Australie de 3e plaats.
bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Agriculture_in_Chile
Kip, pollo, wordt het meest gegeten en is tevens exportproduct. Kalkoen bezig met opmars.
Mooi overzichtsartikel van deze cleane, grootschalige industrie: http://www.worldpoultry.net/Home/General/2010/5/Chiles-full-integration-demands-high-standards-WP007478W/
Varken: ook een exportproduct.
Aanvankelijk 400 losse bedrijven verenigden zich in 5 grote.
Enige kosten die lastiger zijn is de import van voedsel. Sojabonen uit Argentinie; de helft van het benodigde graan wordt ook geïmporteerd.
Groeibevorderende middelen zijn verboden; antibiotica worden wel gebruikt maar minder dan in Mexico. Sinds eind 2014 lichte terugval door PRRS virus, dat voor het eerst werd geconstateerd.
Argosuper sloot een metastal met 500.000 varkens in het noorden door protesten van stank door de omwonenden.
https://www.pig333.com/what_the_experts_say/description-of-the-chilean-pig-sector_5742/
http://www.pigprogress.net/Pork-Processing/Markets/2014/12/Chiles-pork-engine-is-slowing-down-1628047W/
Megastallen: hier zijn het vooral buitenlandse investeerders zoals Fonterra en Nestle die zich op o.a. Chili storten met hun grote megafarms (6500 koeien) en met hun producten voor de armen (melkpoeder mengen met palmolie en nog wat grondstoffen) en vermarkten als beter dan verse melk. Hierdoor verdwenen de kleine boeren; wat een wereldwijde trend is
https://www.grain.org/article/entries/4259-the-great-milk-robbery-how-corporations-are-stealing-livelihoods-and-a-vital-source-of-nutrition-from-the-poor
wijnindustrie heeft strenge regels om het label te verdienen: http://www.winesofchile.org/sustainability/
wb landbouw: veel bedrijven gaan voor kwaliteit; dankzij de geografische ligging en strenge importregels zijn ze vanzelf al duurzamer (in de zin van minder bestrijdingsmiddelen nodig, dankzij zonnig klimaat minder energie nodig voor bijv verwarming).
Sinds okt 2015 heeft Chili weer een water-natuurreservaat, waar niet meer in gevist mag worden, 114.872 m2 groot. "No-take" http://www.cascada.travel/News/Sustainability-Chile-Why-we-are-celebrating-Americas-largest-marine-reserve
Maar bij het bedrijfsleven moet nog wel veel gebeuren; google geeft niet veel recent nieuws op dit gebied. Wel mooie woorden, zoals in http://nbs.net/knowledge/chilean-business-sustainability-challenges-2015/